Ως άγχος μπορούμε να θεωρήσουμε μια ψυχολογική κατάσταση ή μια αντίδραση σε μια συγκεκριμένη κατάσταση ή ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του ατόμου και τέλος μια ψυχολογική διαταραχή.
Ο πρωταρχικός ρόλος του άγχους είναι να προστατέψει τον άνθρωπο από τον κίνδυνο. Πιο συγκεκριμένα, όταν ο άνθρωπος αντιληφθεί έναν πιθανό κίνδυνο “ενεργοποιεί” την αντίδραση μάχης ή φυγής (fight or flight response), κατά την οποία ο οργανισμός προετοιμάζεται για την πιθανή μάχη ή φυγή από τον επικείμενο κίνδυνο (Starcevic, 2010). Κατά τη διάρκεια αυτής της αντίδρασης, μπορούμε να παρατηρήσουμε τις επιδράσεις του άγχους στο σώμα μας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η καρδία που χτυπάει πιο δυνατά, το στομάχι που “σφίγγει”, το τρέμουλο και η εφίδρωση.
Πέρα από τη φυσιολογικής αιτίας του άγχους ως αντίδραση στον κίνδυνο, το άγχος αποδεικνύεται και ως θεμιτό για την επιτυχία ή πιο συγκεκριμένα το ευάγχος (eustress). Ευάγχος θεωρείται το επιθυμητό και ευεργετικό άγχος και προκύπτει όταν η διαφορά μεταξύ των πραγμάτων που κάποιος ήδη έχει και εκείνων που επιθυμεί αυξηθεί ελαφρώς (Nelson & Simmons, 2004). Σε αυτή την περίπτωση το άτομο έχει κίνητρο και νιώθει την πρόκληση για να διεκδικήσει τους στόχους του. Ήδη από το 1908, οι Yerkes και Donson αναγνώρισαν πως η επίδοση αυξάνεται όσο αυξάνεται και το άγχος, ως ένα βαθμό. Ωστόσο το πολύ ή υπερβολικό άγχος επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Με άλλα λόγια η έλλειψη άγχους μπορεί να υποδηλώνει αδράνεια ή χαλαρότητα, ενώ το πολύ άγχος να επιφέρει κούραση, εξάντληση και πανικό.
Βιβλιογραφία
Starcevic, V. (2010). Anxiety Disorders in Adults: A Clinical Guide. Oxford: Oxford University Press.
Nelson, D.L., Simmons, B.L. (2004). Eustress: An Elusive Construct an Engaging Pursuit (First ed.). Oxford, UK: Elsevier Jai.
Yerkes, R.M., Donson, L.D. (1908). The relation of strength of stimulus to rapidity of habit-formation. Journal of Comparative Neurology and Psychology. 18: 459–482.