Ακούω διάφορες γνώμες και ιδέες για το τι σημαίνει υγεία κάθε μέρα και τη σχέση της με τη διατροφή και την άσκηση. Πολλές από αυτές έχουν μια δόση αλήθειας και άλλες είναι απλά παραπλανητικές θεωρίες ή άκαμπτες απόψεις. Πότε κάποιος θεωρείται υγιής και τι πρέπει να τρώει ή πόσο να ασκείται; Ας δούμε πρώτα μερικές από τις θεωρίες.
- Αν δεν τρώω κάθε μέρα φρούτα και λαχανικά θα έχω πρόβλημα με την υγεία μου
- Αν τρώω κάθε μέρα γλυκά θα εμφανίσω διαβήτη
- Αν έχω επιπλέον βάρος θα έχω σίγουρα κάποιο θέμα αργότερα
- Αν συνδυάζω πρωτεΐνη με υδατάνθρακες δεν θα χάσω ποτέ βάρος
- Πρέπει να κάνω τουλάχιστον 6000 βήματα/ 5 φορές τη βδομάδα.
Πως καθιερώθηκαν αυτοί οι κανόνες και τι ισχύει από αυτούς; Αν κάνεις 5000 βήματα ή κάνεις 3 φορές σταματάς να είσαι υγιής; Αν δεν σου αρέσουν τα λαχανικά αλλά τρως φρούτα; Αν έχεις επιπλέον βάρος αλλά τρως φρούτα, λαχανικά και γυμνάζεσαι; Ή αν δεν έχεις επιπλέον βάρος αλλά τρως κάθε μέρα τηγανητές πατάτες και σουβλάκια; Που είναι η γραμμή λοιπόν και υπάρχει στην πραγματικότητα τρόπος να κρίνεις ποια είναι η γραμμή για τον κάθε ένα, αν σκεφτείς πως ο κάθε οργανισμος αντιδρά διαφορετικά, έχει διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις.
Ας δούμε για ένα λεπτό τον ορισμό της υγείας. Υγεία σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας είναι η κατάσταση φυσικής, ψυχικής και κοινωνικής ευημερίας. Όταν συζητάμε λοιπόν για υγεία τι μας κάνει να σκεφτόμαστε και να εστιάζουμε μόνο την σωματική και όχι την ψυχική ή την κοινωνική πλευρά αυτής;
Οι τρεις αυτές πλευρές δεν αποτελούν απλά τμήματα της γενικότερης έννοιας της υγείας αλλά αλληλεπιδρούν και άμεσα ή έμμεσα μεταξύ τους. Ας δούμε ένα παράδειγμα.
Από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του πως οι τρεις αυτοί πυλώνες της υγείας αλληλεπιδρούν μεταξύ τους φαίνονται στις διατροφικές διαταραχές. Όταν η ψυχική πλευρά πλήττεται σε αυτή την περίπτωση, η σωματική και η κοινωνική πλευρά επηρεάζεται άμεσα. Τα άτομα με διατροφικές διαταραχές μπορεί να εμφανίσουν καρδιαγγειακά, γαστρεντερικά, δερματικά, ορθοδοντικά, γυναικολογικά κα προβλήματα ως αποτέλεσμα της διαταραχής. Ταυτόχρονα συχνά παρατηρείται μειωμένη κοινωνική συναναστροφή, λόγω της ντροπής και του άγχους που σχετίζονται με το σώμα και την κατανάλωση τροφής.
Το διαρκές άγχος και στρες μπορεί επίσης να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, το βάρος, την πιθανότητα να εμφανιστούν γαστρεντερικά, καρδιαγγειακά προβλήματα ή/και διαβήτης. Τείνουμε όμως σε όλα αυτά να επικεντρωνόμαστε σε ένα μεγάλο βαθμό στη φυσική και σωματική πτυχή της υγείας, αγνοώντας το πως το στρες μπορεί να έχει συμβάλλει στην εμφάνιση αυτών. Ακούω συχνά σε τέτοιες περιστάσεις πως η σύσταση είναι η μείωση σωματικού βάρους και σπάνια κάποιος γιατρός θα συζητήσει για το αυξημένο άγχος και πως αυτό επηρεάζει την υγεία.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η κατάθλιψη και πως αυτή αυξάνει τις πιθανότητες για γαστρεντερικά προβλήματα, αύξηση του σωματικού βάρους, φλεγμονής και χρόνιου πόνου. Αντίστοιχη μονόπλευρη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων βλέπουμε και σε αυτές τις περιπτώσεις.
Δεν χρειάζεται να κινούμαστε στις πιο περίπλοκες ή δύσκολες καταστάσεις για να καταλάβουμε πως ο ένας παράγοντας είναι άμεσα συνδεδεμένος με τον άλλο. Αν αναζητούμε λοιπόν την υγεία, δεν αρκεί η “σωστή” διατροφή και η καθημερινή άσκηση, αλλά είναι αναγκαίο να βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα στη φυσική, ψυχική και κοινωνική ευημερία και η ισορροπία για τον καθένα μπορεί να μοιάζει πολύ διαφορετική.
Τι σημαίνει λοιπόν υγεία για εσένα; Ποια είναι η ισορροπία και πως θα μπορούσες να την αποκτήσεις;
