Όσοι δυσκολεύονται και έχουν προσπαθήσει να επιτύχουν μια απώλεια βάρους, συχνά μπαίνουν στη διαδικασία της “δίαιτας από Δευτέρα”. Τι είναι όμως αυτό που δυσκολεύει κάποιον στο να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα ή να δεσμευτεί σε μια απόφαση;
Τρεις ψυχολογικοί παράγοντες είναι οι πιο συχνοί που δυσκολεύουν αυτή την προσπάθεια του ατόμου.
Ο πρώτος αφορά το λόγο που τρώμε. Όπως έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο, η πείνα είναι μόνο ένας λόγος για τον οποίο θα φάμε. Το φαγητό είναι μια πηγή για να καλυφθούν άλλες συναισθηματικές ανάγκες ή προβλήματα της καθημερινότητας, όπως είναι η ανάγκη μας για επιβράβευση, η επιθυμία για να γιορτάσουμε ένα γεγονός ή ένας τρόπος για να αποφύγουμε να έρθουμε αντιμέτωποι με καταστάσεις και συναισθήματα που μας πληγώνουν ή μας δυσκολεύουν. Σημαντικό βήμα λοιπόν είναι να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε τους λόγους που μας οδηγούν στο ψυγείο, να εξετάσουμε αυτές τις ανάγκες μας και να ερευνήσουμε πως μπορούμε να τις καλύψουμε με άλλους τρόπους πέρα από το φαγητό.
Ο δεύτερος λόγος δυσκολίας δέσμευσης είναι το πως αντιμετωπίζουμε το πλάνο μας. Αν εξετάσουμε τη σχέση μας με το φαγητό όπως θα εξετάζαμε μια οποιαδήποτε άλλη σχέση θα ήμασταν το ίδιο αυστηροί και επιπληκτικοί στο πρώτο λάθος ή στην πρώτη αδυναμία; Σε μια ανθρώπινη σχέση θα υπάρξουν αδυναμίες και δύσκολες στιγμές, αλλά ο τρόπος που το αντιλαμβανόμαστε είναι ακριβώς ως μια στιγμή. Ένας τσακωμός δεν σημαίνει τη λήξη της σχέσης μας με τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας, ούτε πως η σχέση μας θα συνεχίσει να είναι γεμάτη αντιπαραθέσεις. Είναι μια στιγμή έντασης ή δυσκολίας και αυτό λέμε και στον εαυτό μας. Πόσο διαφορετικά μιλάμε στον εαυτό μας ή πόσο πιο εύκολα τα παρατάμε όταν πρόκειται για τη σχέση μας με το φαγητό και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε εκεί;
Ο τελευταίος λόγος είναι και μια πολυεπίπεδη αιτία, πολύ συχνά. Σχεδιάζοντας ένα πρόγραμμα διατροφής καθορίζουμε ποια τρόφιμα είναι καλά και ποια είναι κακά. Πολλές φορές, δεν αντιλαμβανόμαστε την ανάγκη που υπάρχει για να απολαύσουμε το φαγητό. Στερούμε στον εαυτό μας την απόλαυση που λαμβάνουμε από το φαγητό, κάτι που συχνά έχει την αίσθηση της “τιμωρίας”, όσο και εαν λέμε στον εαυτό μας ότι γίνεται για το καλό μας. Έτσι αντιδρούμε σε αυτή την στέρηση “ξεφεύγοντας” από το πρόγραμμα. Στη συνέχεια έρχονται τα αισθήματα της ενοχής, της απογοήτευσης, της στεναχώριας ή/και του θυμού και μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο, όπου αισθανόμαστε άσχημα για την ατασθαλία και η στέρηση που ακολουθεί συνήθως είναι πιο έντονη από πριν. Όσο πιο πολύ υπάρχει αυτή η αντίληψη ανάμεσα στο καλό και στο κακό, όσο πιο πολύ σκεφτόμαστε με αυτό τον μαύρο-άσπρο τρόπο, τόσο στο φαγητό όσο και στην καθημερινότητά μας ή στις σχέσεις μας, τόσο πιο δύσκολο είναι να επιτευχθεί η απώλεια βάρους και η διατήρηση αυτού. Για μια ισορροπημένη διατροφή είναι αναγκαία και η εσωτερική μας ισορροπία και η εδραίωση της αντίληψης του ότι τίποτα δεν είναι απόλυτα καλό ή απόλυτα κακό.