Ένα από τα πιο δύσκολα θέματα να εξεταστούν μέσα από ένα blog post ίσως είναι η σχέση μεταξύ των ορίων, του ελέγχου και της διατροφής. Θα ξεκινήσω συζητώντας για το πως τα δύο πρώτα σχετίζονται μεταξύ τους και με πως με τη διατροφή και τέλος πως μπορεί να παρουσιάζεται στην καθημερινότητα μέσω κούρασης, θυμού ή έλλειψης προσωπικής φροντίδας. Μπορεί να ακούγεται περίπλοκο στην αρχή αλλά θα δώσω παραδείγματα που στην πορεία ίσως ξεκαθαρίσουν λίγο τα πράγματα.

Τι σημαίνει λοιπόν όριο και ποια είναι τα όρια του καθενός. Τα όρια του καθένα είναι πολύ ατομικά και σε μια συλλογική κοινωνία ίσως είναι σημαντικό να τα βλέπουμε και σε συνδυασμό με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι έχουν πιο αυστηρά ή απόλυτα ή στενά όρια και κάποιοι πιο εύκαμπτα. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος σε αυτό. Ο έλεγχος και η ανάγκη γι αυτόν αρχίζει να παρουσιάζεται έντονη όταν εμείς ή κάποιος άλλος μπορεί να αρχίζει να ξεπερνάει αυτά τα όρια. Για να διασφαλίσουμε λοιπόν την ακεραιότητά μας ή την ασφάλειά μας προσπαθούμε να ελέγξουμε όσα περισσότερα μπορούμε στο περιβάλλον μας. 

Ας δούμε το απλό παράδειγμα της διατροφής. Όσο περισσότερο αισθανόμαστε ότι ξεπερνάμε τα όρια στο φαγητό τόσο μεγαλύτερη είναι μετά η ανάγκη για έλεγχο της διατροφής. Το πρόβλημα στα διατροφικά προβλήματα ωστόσο προκύπτει από το γεγονός ότι η έλλειψη ορίων μπορεί να μην αφορούν καν αρχικά τη διατροφή, οπότε όσο και αν προσπαθούμε να την ελέγξουμε τόσο καταλήγουμε να υπερβαίνουμε εμείς τα όριά μας. Σε μπέρδεψα; Ας το κάνουμε πιο ξεκάθαρο, κάνοντας το παράδειγμα πιο συγκεκριμένο. Αν δέχεσαι διαρκώς πίεση και άγχος από τη δουλειά, το όριο το οποίο ξεπερνάται έχει να κάνει με τις ώρες που δουλεύεις, τις συνθήκες, το περιβάλλον κτλ. Το άγχος ωστόσο μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε αυξημένη πρόσληψη τροφής και εκεί να αισθανθείς εσύ ότι ξεπερνάς το όριο. Αυτό που θα προσπαθήσεις να ελέγξεις λοιπόν είναι το φαγητό σου, γιατί θεωρητικά είναι πιο εύκολο από το να κάνεις το αφεντικό σου να καταλάβει. Το αποτέλεσμα θα είναι να αισθάνεσαι τη διαρκή έλλειψη ελέγχου γύρω από το φαγητό, ενώ το πρόβλημα είναι η έλλειψη ορίων στη δουλειά. Με άλλα λόγια όσο υπάρχει το mismatch ανάμεσα στο τι προσπαθείς να ελέγξεις και στο ποιο είναι πραγματικά το πρόβλημα τόσο η διατροφή σου θα δέχεται το πλήγμα. 

Να εξετάσουμε τώρα τη σχέση των ορίων με την κούραση, το θυμό και την έλλειψη προσωπικής φροντίδας; Νομίζω λίγο πολύ όλοι καταλαβαίνουμε πως αν αισθανόμαστε διαρκώς κούραση μάλλον δίνουμε περισσότερα από όσα παίρνουμε (εδώ μπαίνει και το κομμάτι της προσωπικής φροντίδας). Δες το σαν την μπαταρία του κινητού σου. Αν έχεις όλη μέρα ανοιχτά τα δεδομένα, την τοποθεσία, το bluetooth και όλα αυτά ενώ ταυτόχρονα το χρησιμοποιείς, η μπαταρία θα εξαντληθεί γρήγορα. Αν το κινητό φτάσει στο 1% και εσύ ενώ το έχεις να φορτίζει συνεχίζεις την ίδια χρήση το πιο πιθανό είναι ότι θα σβήσει, γιατί δίνει περισσότερη ενέργεια από αυτή που παίρνει. Το αντίστοιχο ισχύει και με τη δική σου ενέργεια. Αν ξυπνάς το πρωί και πρέπει να ετοιμάσεις τα παιδιά, να πας στη δουλειά, να φροντίσεις το σπίτι, να μαγειρέψεις, να ακούσεις το πρόβλημα της φίλης σου ή το άγχος του συντρόφου σου ή τη γκρίνια της μαμάς σου και ταυτόχρονα δεν κάνεις κάτι για να γεμίσει η δική σου “μπαταρία” το αποτέλεσμα θα είναι η υπερκόπωση. Πολλές φορές σε αυτές τις περιπτώσεις το φαγητό χρησιμοποιείται ως μορφή φροντίδας,”Μου αξίζει μετά από μια τέτοια δύσκολη μέρα να φάω μισό κιλό παγωτό” ή ως δικαιολογία για να δώσουμε στον εαυτό μας ένα διάλειμμα “Ας δω λίγη τηλεόραση να χαλαρώσω τώρα που τρώω”. Ακούγεται κάποιο από αυτά γνώριμο;

Και εδώ θα δούμε το κομμάτι του θυμού. Ο θυμός είναι ένα πολύ παρεξηγημένο συναίσθημα. Χαρακτηρίζεται ως αρνητικό ή κακό ή μη αποδεκτό και πολλές φορές καταλήγει να αποφεύγεται. Ο θυμός όμως μπορεί να μας δείξει πια είναι τα όριά μας. Σαν μια φυσική άμυνα. Αν ένας σκύλος ξεπεράσει τα όρια ενός άλλου, ο πρώτος θα επιτεθεί, για να προφυλάξει αυτό που είναι δικό του. Προφανώς η λύση δεν είναι να επιτεθούμε, αλλά να ακούσουμε το θυμό και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ποια όρια έχουν ξεπεραστεί και τι μπορούμε να κάνουμε με αυτό. 

Θα δώσω ένα μεταφορικό παράδειγμα. Φαντάσου ένα σπίτι στην εξοχή. Το σπίτι αποτελείται από τοίχους, παράθυρα και πόρτες αλλά και έναν εξωτερικό φράχτη. Ο φράχτης μας ξεκινάει και τελειώνει εκεί που βρίσκεται και ο φράχτης του γείτονα. Με άλλα λόγια, τα όρια μας βρίσκονται ορίζονται πολλές φορές και από τα όρια του άλλου. Αν αυτό που βιώνουμε καθημερινά είναι μια διαρκής παραβίαση των ορίων μας, έστω ότι ο γείτονας μπαίνει στον κήπο μας, χωρίς την άδειά μας κάθε μέρα ή θα θυμώσουμε ή θα κλειστούμε μέσα στο σπίτι για να μην τον αντιμετωπίσουμε ή για να τον εξυπηρετήσουμε γιατί μπορεί να τον έχει ανάγκη ή απλά για να μην δημιουργήσουμε εντάσεις. Όμως χρειάζεσαι τον κήπο σου γιατί εκεί έχεις τις ντομάτες σου, την πολυθρόνα σου στην οποία πίνεις τον καφέ σου κάθε πρωί, εκεί παίζεις με τον σκύλο σου ή τα παιδιά σου, εκεί απολαμβάνεις τον ήλιο και τις μυρωδιές της φύσης. Αν αφήσεις λοιπόν να καταπατηθεί αυτό το όριο το πιο πιθανό θα είναι ότι αυτή η καταπίεση θα εκδηλωθεί κάπου αλλού.

Τι θα έκανες εσύ με τον γείτονα;